Inne

Również i tutaj mam nieco odmienne zdanie niż ten zasłużony badacz. Recenzje grzecznościowe to jeszcze nie „samo dno”. Nie negując ich fa­talnych konsekwencji dla całego życia naukowego, chciałbym jednak wyrazić pogląd, że istnieją wypaczenia krytyki naukowej groźniejsze…

Można się oczywiście pocieszać, że próba czasu przywraca ludzkim dziełom ich rzeczywiste miejsce w hierarchii wartości, można rów­nież twierdzić, że nieformalne oceny środowiska naukowego są najczęściej sprawiedliwe i niezależne od opinii sformalizowanych, pisanych „w trybie urzędowym”. Nikt….

W rezultacie częściej, niż chciałoby się to widzieć — bo w sytuacjach bynajmniej nie wyjątkowych — zdarzają się w tej dziedzinie oddziaływania ścisłych wzajemnych zależności. Pojawiają się przypadki starannego doboru recenzentów i opiniodawców nie wedle ich rzeczywistych…

Pojawiają się wtedy osobliwe re­cenzje najeżone zarzutami i zastrzeżeniami, zakończone zaś pozytywnym wnioskiem. Gdy się zastanawiamy nad tym, co obniża autorytet krytyki naukowej, dochodzimy do wniosku, iż ten rodzaj recenzyjnej ekwilibrystyki stanowi schorzenie szczególnie złośliwe i uporczywe,…

Przede wszystkim jednak używanie podobnych formuł nasuwa podej­rzenie, że krytyk nie traktuje z całą powagą recenzowanego autora. Mamy tu do czynienia albo ze skonwencjonalizowaną nieszczerością, albo po prostu z próbą słodzenia gorzkiej pigułki. Poważny autor woli szczere…

Elegancka forma krytyki nie osłabia bynajmniej jej wymowy, przeciwnie – wystawiając recenzentowi świadectwo polemicznej kultury, budzi zaufanie czytelników do rzeczowości i obiektywności jego spostrzeżeń krytycznych. Zauważmy przy tym, że elegancja formy nie musi oznaczać nijakości, bez- namiętności….

Kłopot polega na tym, że do krytyki naukowej wciska się tu wpływ kiepskiej publicystyki, która zaczyna taniec zwycięstwa, zanim się jeszcze dobrała na serio do argumentów przeciwnika. Taki typ ofen- sywności krytycznej tylko demoralizuje krytykę. Niekiedy bywa…

Przypadkowe i marginesowe uwagi krytyczne nie sta­nowią ani dyskusji z tezami pracy, ani oceny procedur badawczych autora i stwarzają jedynie pozory krytycznej wnikliwości. Albo więc niewystarczają­ca okazała się kompetencja krytyka, albo też niedość rzetelnie wykonał on swą…

„To nie jest pogląd ani nawet nie hipoteza, to jest pomysł: pomysły trzeba tępić” — powiedział mi przed laty profesor Tadeusz Kroński, gdy próbowałem przed nim błysnąć taką intuicją krytyczną. Bardziej irytującym zjawiskiem jest jednak inny gatunek…

Najmniejszym stosunkowo złem są recenzje sprawozdawcze, streszczają­ce cudze wyniki. Mamy tu do czynienia z pomieszaniem gatunków: uży­teczna i uprawniona nota recenzyjna, mająca jedynie informacyjne znaczenie, rozrasta się, awansuje do rangi recenzji, symuluje krytykę. Jak się można domyślać,…