Jednocześnie trzeba zauważyć odmienne tendencje sakralizacji epistemicz- nych i technicznych typów wartości w różnych cywilizacjach i okresach historycznych. Twórczość intelektualna w zakresie syntez światopoglądowych wytwarzała autorytety kulturowe, które przetrwały setki i tysiące lat; nie zdezaktualizowały się mimo wzrostu roli autorytetów ściśle epistemicznych, a nie twórców mitów kulturowych, utworów literacko-poetyckich typu epickiego czy lirycznego szeroko upowszechnionych. Autorytet ładu technicznego leży u podstaw wyodrębniania się wyspecjalizowanych ról społecznych specjalistów, ekspertów, techników, leży u podstaw powstawania elit intelek- tualno-rzemieślniczych, które w cywilizacji chińskiej uzyskiwały najwyższą pozycję dzięki umiejętnościom agrotechnicznym i hydraulicznym, a w cywilizacji europejskiej — hutniczo-kowałskim, a potem alchemicznym.
